De Boerenpolitie op zijn Best

In de tachtiger jaren was ik plaatsvervangend groepscommandant in Landsmeer, een gemeente onder de rook van Amsterdam. Ik woonde aan de Geijenbreek in Landsmeer. Achter mijn woning was een weg door een stukje polder. Het was daar toen nog landelijk, links en rechts van de weg liepen de schaapjes vredig in de grazige weiden te mekkeren en of lagen te herkauwen. Die schapen waren van boer Kees R.

Ik had middagpauze, ik had net mijn broodje gegeten en liet, in uniform gekleed, dus in vol ornaat,  jawel, FN pistool op de heup en de rijkspolitiepet op het hoofd, mijn hond Caesar uit.  Het leven was goed in het rijkspolitietijdperk in een klein dorp in Waterland en waard om geleefd te worden. Terwijl ik daar zo liep zag ik opeens hevig gespartel in de blubbersloot links van me. De klodders modder vlogen me om de oren bij wijze van spreken. Naderbij gekomen zag ik dat de oorzaak van het gespartel een schaap was dat in de sloot was beland. Het dier probeerde met de moed der wanhoop letterlijk zijn hoofd boven water te houden. Moeilijk hoor, met zo’n zware wollen vacht! Ja, alleen zijn kop stak nog boven de blubber uit. Ik bedacht me geen ogenblik: ‘Caesar af’, beval ik mijn Mechelse herder (goed onder appel want met succes een rijkspolitiehondenopleiding gevolgd!) en sprong met uniform en al in de blubbersloot. ‘Je wilde toch zo graag bij de boerenpolitie? Dan moet je niet zeuren.’ Nou, en daar stond ik dan, het motto van rijkspolitie ‘plichtsgetrouw en steeds paraat’ in de praktijk brengend, nagenoeg tot aan tot aan mijn heupen in die moddersloot. Om een lang verhaal kort te maken: met veel moeite wist ik het spartelende schaap boven water te houden en naar de slootkant te krijgen. Ik tilde hem op, sorry haar, het was een ooi (in water is alles lichter, ook een wollen schaap) en wist haar met haar voorpoten op tegen de slootkant te krijgen. Daarna zorgden de ooi en ik er heel eensgezind en heel paraat voor dat zij weer op het droge kwam. Ik had het dier van de verdrinkingsdood gered. De Boerenpolitie op zijn Best!

Wij zagen er niet uit natuurlijk, het schaap, het uniform en ik zaten helemaal onder de modder. Ik liet het schaap nog wat verbouwereerd en dizzy van de schrik achter in die grazige weiden en ben gauw naar huis gegaan, heb me uitgekleed en ben onder de douche gestapt, met uniform en al, overigens zonder pet en pistool. ‘Wat is er gebeurd Wim?’  ‘Dat vertel ik zo wel Nelly.’ Het uniform ging even later naar de stomerij.

Daarna op naar Kees, de schapenhouder. ‘Hallo Kees.’ ‘Goedemiddag Essenburg.’ ‘Hé Kees, gekke vraag, wat kost een schaap tegenwoordig?’  ‘Nou, ik denk zo’n 300 gulden Essenburg. Waarom vraag je dat?’ ‘Wel Kees,  dan heb ik 300 gulden voor je verdiend.’ En ik vertelde hem dat ik zojuist een schaap van hem van de verdrinkingsdood had gered. En hoe dat was gegaan en zo. ‘En, oh ja, het stomen van mijn uniform kost 20 gulden Kees,’ zei ik hem ook nog even tussen neus en lippen door. ‘Nou bedankt hoor Essenburg’ was alles wat boer Kees zei en wat  ik van hem kreeg! Hij verblikte of verbloosde niet. De Boer op zijn Best!

Behalve de aanslag op de justitieportemonnee (het bonnetje declareerde ik bij de groepsadministrateur. ben ik gdvrdrdbbltjs en een kwartje ook nog uren bezig geweest om mijn FN pistool, 9 mm, schoon te maken en de pistooltas na het drogen in het vet te zetten. ‘Bedankt hoor, boer Kees.’

Wim Essenburg

De kinderen van een rijkspolitieman

Tot eind jaren 80 werden de rijkspolitiemannen en vrouwen (ja die waren er ook vanaf de zeventiger jaren!) verplicht om in hun standplaats te wonen. Met hun gezin natuurlijk. Het voordeel was: Er stond altijd een (dienst)woning voor je klaar. Een bijkomende voordeel was ook dat je in je gemeente iedereen leerde kennen. En iedereen kende jou natuurlijk ook. Dat was belangrijk voor je werk. Het nadeel van wonen in je standplaats was dat iedereen je gezinsleden ook kende. En dat was zeker voor je kinderen in zo’n klein dorp niet altijd even gemakkelijk, soms eigenlijk een probleem. Iedereen wist dat je kind de zoon of dochter van de rijkspolitieman was. Je kinderen gingen er naar de lagere school, maar ook waren ze lid van een sportvereniging. Zo ook mijn zoon Mark en mijn dochter Denise. Toch, in mijn eerste standplaats, in Zevenhuizen ZH, een dorp bij Rotterdam, was dat in de 70er jaren totaal geen probleem. Als ik dagdienst had, bracht ik, nota bene in uniform! mijn Markie van zes en dochter Denise van negen zelfs gewoon achterop de dienstfiets! naar hun lagere school: ‘Goedemorgen Essenburg, hallo Mark en Denise,’ werd ons dan onderweg enthousiast toegewenst. Daarna reed ik door naar het postbureau. Toen gevestigd in een onbewoonbaar verklaarde woning. Ja, dat ook dat was de Boerenpolitie op zijn best.

Ging het er in Zevenhuizen gemoedelijk aan toe, in mijn latere standplaats, in Landsmeer, was dat in de jaren ’80 wel even wat anders. Ja, dat Mark het zoontje was van een politieman heeft met name hij verschillende keren aan de lijve moeten ondervinden. Hij voetbalde vanaf zijn 11^de  jaar bij de voetbal vereniging I.V.V. Hij is daar heel wat gepest, het zoontje van die smeris. In zijn gezicht spugen was nog het minste. Nee, zelfs is hij een keer met kleren en al in de sloot gegooid. Ik heb het pas heel veel jaren later van Denise gehoord, die het weer van vriendinnetjes had. Mark zelf had altijd zijn mond daarover dicht gehouden.

Maar toch, een hele enkele keer pakte het ook positief uit. Ik was stom­verbaasd toen Mark het me jaren later pas vertelde. Het was een gebeurtenis die in café de Driesprong had plaats­gevonden.

Mark, inmiddels een jaar of achttien, negentien, zat aan de bar in het café met wat vrienden een biertje te drinken. Voor de zoveelste keer werd hij weer eens door een ver­velende klier van een vent gejend met: ‘Kijk -em daar zitten dat ventje, dat zoon­tje van die smeris. Mag jij hier wel komen van je pappie jochie?’ En meer van dat soort pesterige opmerkingen.

Op een gegeven moment stond een klant, die aan de andere kant van de bar een biertje zat te drinken op. Het was een grote, imposante vent met een baard. Mark hoorde later dat het een bekende èn beruchte Ilper was. Iedereen was eigen­lijk een beetje bang van hem. Ik wist natuurlijk gelijk wie dat was geweest. Met mij en mijn collega’s heeft hij behoorlijk wat aan­varingen gehad. Hij had het halve wetboek van straf­recht van voor naar achteren doorlopen zal ik maar zeggen. Veel lezers zullen hem aan dit summiere signalement wel (her)kennen denk ik. Laat ik hem Efka noemen.

‘Die man stond op,’ vertelde Mark, ‘liep naar de pestkop, pakte hem beet, tilde hem op en zei: ‘Als je wat tegen dat jochie zijn vader hebt, klootzak, moet je naar dat jochie zijn vader gaan en hem dat vertellen. Maar je laat dat jochie met rust. Heb je dat goed begrepen?’ En hij gooide hem pontificaal het café uit!

Kan je nagaan. Efka, een zeg maar geen vriend van de rijkspolitie, nam mijn zoon, de zoon van een politieman in bescherming!

Mark heeft geen last meer van die pestkop gehad.

Wim Essenburg,

Landsmeer, eind jaren ’80.

Ik ben Wim Essenburg. Van 1 oktober 1968  tot 1 oktober 1969 heb ik op de opleidingsschool in Arnhem de politie-opleiding gevolgd. Daarna ben ik via de groep Nieuwerkerk aan den IJssel en de districtsrecherche Den Haag op de groep Landsmeer (district Amsterdam) terecht gekomen, als plaatsvervangend groepscommandant.

Over mijn periode bij de rijkspolitie in Nieuwerkerk aan den IJssel, (lid landgroep / groepsrechercheur) en mijn belevenissen bij de districtsrecherche heb ik een boek geschreven. Het heet (hoe kan het anders): 'plichtsgetrouw en steeds paraat'. 'Belevenissen van een rijkspolitieman in de zeventiger jaren'.

Misschien zijn er wel collega's rijkspolitiemensen die er interesse in hebben.Van degenen die het al hebben gekocht hoor ik steevast: 'In jouw boek herken ik een heleboel uit mijn eigen politiecarrière'. En ook: 'De gebeurtenissen in jouw boek roepen bij mij herinneringen op van zaken en gebeurtenissen die ik zelf heb ervaren'.

Met vriendelijke groet, Wim Essenburg

Wil je meer informatie over het boek of wil je er een bestellen stuur dan een maltje naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. en wij sturen het mailtje door naar de schrijver.