Apeldoorn verkeerssurveillance Veluwe

HISTORIE KORPS RIJKSPOLITIE
VERKEERSGROEP APELDOORN

Verkeerssurveillance experiment op de Veluwe.

De manier van surveilleren zoals hieronder omschreven is de basis geweest van de werkwijze van de surveillanceafdelingen van de Verkeersgroepen en de afdeling Surveillance Autosnelwegen van de AVD.Deze werkwijze is tot de begin jaren negentig toegepast.

Leden van (versterkte) verkeersgroep Apeldoorn verwierven bijnaam “Witte valken"

,,De Witte valken". Die bijnaam hebben de leden van de (versterkte) verkeersgroep Apeldoorn in de afgelopen maanden verworven, sinds zij op de Zuiderzeestraatweg van Nijkerk tof Oldebroek een verscherpte surveillance uitvoerden. Dit geschiedde in hef kader van een experiment, dot in opdracht van de Algemeen inspecteur door het Bureau Verkeerszaken van de Rijkspolitie in samenwerking met de Algemene Dienst van de Rijkswaterstaat is ontwikkeld. ln de maanden oktober en november is een geïntensiveerde surveillance ingesteld, die in het komende voorjaar en in de zomer zal worden herhaald en waardevolle gegevens zal opleveren voor hel vaststellen van de meest ideale surveillance-intensiteit . Er is op de Zuiderzeestraatweg (Rijksweg 28) echter niet slechts sprake van een experiment, dat feiten zal opleveren voor de verkeerscontrole in de toekomst, maar tevens van een geheel nieuwe methode, namelijk om de overtreders van achteren in te halen, hetgeen mogelijk wordt door een verhoogde surveillancesnelheid. Het experiment is onder meer ook bedoeld om na te gaan of een meer intensieve controle van invloed is op hef aantal ongevallen en overtredingen. Ook in dit verband werden al waardevolle gegevens verzameld. De Proefnemingen op de Zuiderzeestraatweg, die In zekere opzichten doen denken een reeds in het buitenland ingevoerde surveillancemethoden zijn derhalve in meer dan een opzicht van betekenis en gezien tegen de achtergronden van de reorganisatie van de verkeersgroepen van de Rijkspolitie is een en ander temeer boeiend. In bijgaand artikel is dan ook uitvoerig aandacht besteed aan hel experiment Zuiderzeestraatweg.

VKG Apeldoorn Veluwe Artikel KB59 60 0002 [KK]

Verrassend optreden van Rijkspolitie en voor toekomst belangrijke proefneming.
,,Dat kunt u nooit geconstateerd hebben, want ik kwam jullie net tegen”. Dat zei kort geleden een overtreder van de maximumsnelheidsbepalingen, die op de Rijksweg 28 oftewel de Zuiderzeestraatweg ofwel de dodenweg, ergens tussen Nijkerk en Oldebroek werd aangehouden door leden van de verkeersgroep Apeldoorn. Zij hadden deze automobilist ingehaald en gelijk ,,witte valken" hun prooi van achteren aangevallen. De automobilist had inderdaad even tevoren een patrouillewagen van de Rijkspolitie uit tegenovergestelde richting zien passeren, maar zijn verweer hield geen steek, want het was een andere wagen, een van de drie tot het nieuwste opvallende materieel van de Rijkspolitie behorende patrouillewagens die over een traject van vijftig kilometer een geïntensiveerde surveillance uitvoerden in het kader van het experiment Zuiderzeestraatweg.

Deze proefneming heeft voor de toekomstige verkeerscontrole belangwekkende gegevens opgeleverd en menige automobilist een verdiend proces verbaal omdat de rijkspolitie sneller was en op andere plaatsen dan hij verwachtte en omdat hij niets wist van het experiment Zuiderzeestraatweg. nnnnnnnnVoor dit experiment, bedoeld om na te gaan in hoeverre een versterkte patrouille gang met opvallend materiaal een gunstige invloed heeft op het algemene verkeersgedrag en tegelijkertijd om proefondervindelijk vast te stellen welke surveillance-intensiteit als norm kan worden aangenomen voor de verkeersgroepen, werd in nauwe samenwerking met de Directie Algemene Dienst van de Rijkswaterstaat de Zuiderzeestraatweg gekozen. Dit is wellicht een gevolg geweest van het feit, dat deze weg bepaald berucht is. Personeel van Rijkswaterstaat had bovendien verkeerstellingen op deze weg gehouden onder meer om te trachten vast te stellen wat de oorzaken van de vele ongevallen zijn. Hierbij werden tijdens een controle op een kruispunt bij Putten in twee uur tijd 75 overtredingen geconstateerd.

16 uur..... iedere dag.
Normaal gesproken werd er op deze straatweg slechts met een wagen gepatrouilleerd, maar per 1 oktober werden het drie opvallende patrouillewagens van het nieuwste type, voorzien van mobilofooninstallaties en lichtbakken met blauwe zwaailichten ingeschakeld. Deze wagens waren van 's morgens zeven tot 's avonds elf uur vrijwel onafgebroken op de weg. Tussen die twee tijdstippen werd de surveillance normaal verricht met een wagen. Er werd gebruik gemaakt van opvallend materieel omdat volgens proeven in de Verenigde Staten dd surveillance hiermee zeker evenveel resultaat oplevert als met onopvallend materieel. Tenslotte is er ook nog zoiets als preventie.

Meer bedachtzaamheid.
Die preventieve werking alleen was evenwel met de enigszins overtrokken controle onvoldoende om de weggebruikers al bij voorbaat tot een onberispelijk gedrag te brengen. Maar wel was al spoedig meer bedachtzaamheid bij de weggebruikers te constateren. Hoewel de snelste wagens en het meest langzame verkeer niet werd beïnvloed, liep toch de gemiddelde snelheid terug. De filevorming bleef wel gelijk, maar de blokken werden langer, doordat men grotere onderlinge afstanden in acht ging nemen. Nochtans bleek al spoedig, dat op de spitsuren en met name in de vroege avonduren eigenlijk niet van een overtrokken surveillance gesproken kon worden.

Opgevoerde surveillancesnelheid.
De verrassing van het experiment was voor de weggebruikers, dat de surveillancewagens, die vroeger niet alleen in een matig gangetje in de stroom van het verkeer mee reden en dikwijls obstakels voor anderen vormden, die bovendien meestal alleen overtredingen van het tegemoet komend verkeer constateerde, nu plotseling veel sneller bleken. Gebaseerd op de ervaringen met de pijlsnelle Porschegroepen, die in Duitsland op de Autobahn opereren, werd nu ook op de Zuiderzeestraatweg de surveillancesnelheid opgevoerd. Met een tempo van gemiddeld tachtig à vijfentachtig kilometer per uur, bij een gemiddelde snelheid van omstreeks zeventig tot tachtig kilometer van het gewone verkeer, werden de zondaars nu in de rug aangevallen. Als gevolg daarvan werden zeer dikwijls geheel andere overtredingen geconstateerd en kon vooral ook tegen snijgevallen worden opgetreden, hetgeen zonder enig pardon geschiedde. De verkeerspatrouilles hadden namelijk de opdracht gekregen zeer streng te zijn, in het bijzonder bij overtreding van de gedragsregels. In principe werd verbaliserend opgetreden en al die verbalen vormen boeiende stof, want ze werden allemaal gemerkt; bijna duizend stuks in de maand oktober. Daar waren ongeveer zeventig verbalen bij ter zake artikel 23van het Wegenverkeersreglement, dus ten aanzien van fouten bij de gehele inhaalprocedure, vooral wegens snijden. Omstreeks driehonderd weggebruikers struikelden over de verlichtingsvoorschriften.

Invloed op ongevallencijfer.
Een ander aspect van dit experiment is de invloed van een enigszins overtrokken controle op het ongevallencijfer. Het ligt eigenlijk wel voor de hand, dat bij een meer intensieve controle een patrouillewagen sneller op een aanrijding stuit, die men zonder ontdekking door de rijkspolitie onderling geregeld zou hebben. Dit heeft uiteraard invloed op het totale ongevallen cijfer, dat in oktober 1959 hoger was dan in dezelfde maand van 1958. Toen werden er namelijk 29 aanrijdingen geconstateerd tegen 41 in 1959, bij ongeveer dezelfde weersomstandigheden. In 1958 waren er echter negentien zware ongevallen tegen slechts twaalf in 1959, zodat de ernst van de ongelukken stellig is teruggedrongen.

Meer zorgvuldigheid.
Na een maand was al te constateren, dat het experiment Zuiderzeestraatweg een gunstige invloed heeft. De weggebruikers werden zonder meer voorzichtiger en namen minder risico’s. De garagehouders langs het traject kregen opvallend meer te doen omdat bewoners van de streek zelfs kleine defecten direct lieten verhelpen. Bij de rijdende surveillance bleken namelijk ook de technische tekortkomingen van de voertuigen goed naar voren te komen, terwijl in een zelfde tijdsbestek rijdend meer auto’s gecontroleerd kunnen worden dan bij een staande controle.
Een voorbeeld van de invloed van de verscherpte controles is wel de opmerking van een Veluwe bewoner, die beschikte over een voertuig, dat in deplorabele staat verkeerde. Hij zei: ,,Ik Heb m'n vehikel maar verkocht, want nu gaat 't teveel kosten". De versnelde en steviger surveillance kweekte bovendien goodwill bij de zorgvuldige weggebruiker. Dat bleek duidelijk toen een van de patrouillewagens een overtreder van de maximumsnelheid passeerde en aanhield. De inzittenden van een andere wagen,die de overtreding ook hadden opgemerkt, betuigden hun instemming met het optreden van de mannen, die als ,,witte valken" hun prooi van achteren grepen, door een gejuich aan te heffen.

't Is of ze 't ruiken.
Zo gingen dus de ,,witte valken" in snel tempo langs de Zuiderzeestraatweg. Niet alleen bestuurders van personenauto's hebben hierdoor een bijdrage tot hun opvoeding in het verkeer ontvangen, ook menige vrachtwagenchauffeur werd op grond van overtredingen of gebreken aan zijn voertuig aan de annalen van het experiment toegevoegd.
Hoe kunt u met zo'n aanhangwagen op de weg komen", zei een van de ,,witte valken" vermanend tegen een chauffeur, die deed alsof hij niets wist van de doorgezakte veren, de slechte banden, de onvoldoende remmen en de slecht gelaste breuken. En een ander zei tegen zijn bijrijder: ,,Hoe bestaat het. 't Is alsof ze 't ruiken als ze je voorbijrijden".

Handen vol werk.
De “witte valken" hadden handenvol werk. Het was ook niet voor niets, dat de verkeersgroep Apeldoorn werd versterkt met tien man van de verkeersgroepen in Zwolle, Nijmegen, Doetinchem, Almelo, Leeuwarden, Winschoten, Assen en Groningen. Ieder half uur meldden de drie wagens zich bij de Centraal-post Harderwijk om hun positie door te geven, de rijrichting en wat dies meer zij. VKG Apeldoorn Veluwe Artikel KB59 60 0006 [KK]

VKG Apeldoorn Veluwe Artikel KB59 60 0006 [KK]

De planton maakte hiervan notities en herhaalde elk bericht, zodat de mannen in iedere wagen daaruit zelf al konden afleiden of de wagens te dicht op elkaar reden of niet. Zo nodig gaf de planton aan de patrouillecommandanten nog aanwijzingen en zo verliep het patrouilleren zonder problemen.
Bij dit experiment Zuiderzeestraatweg, dat werd uitgevoerd onder supervisie van het Hoofd Bureau Verkeerszaken, de majoor W. H. van Ballegooijen De Jong en waarvan de luitenant E. Spierenburg, toegevoegd officier van de Overste Jonkheer A. M. C. Mollerus, commandant van het district Apeldoorn, de uitvoerende leiding had, werd onder de weggebruikers nog een enquête gehouden.

Hoeveel wagens zegt U.
Aan het einde van het traject vroeg men de weggebruikers. Hoeveel politiewagens heeft u gezien? Het bleek, dat negen procent meer dan drie wagens had opgemerkt. Bij donker schijnt de onopvallendheid van de patrouillewagens niet zo groot te zijn als men zou vermoeden en ook dat is van belang voor de resultaten van dit experiment, dat in de komende maanden nog zal worden herhaald en waarvan de resultateninvloed zullen hebben op de toekomstige surveillance op Nederlands grote wegen.

Bron: Korpsblad Rijkspolitie No.5 1960.

Lees hier het Verhaal van Piet Bosma. Toentertijd lid van de Verkeersgroep Leeuwarden. Hij maakte deel uit van een detachement ter ondersteuning van het "Zuiderzee project." dat plaats vond bij de Verkeersgroep Apeldoorn.

Naar > menu artikelen Verkeersgroep Apeldoorn

Categorie: Artikelen District Apeldoorn
Laatst bijgewerkt op 19 oktober 2023
14613 keer bekeken
Lorem ipsum dolor sit amet.

Zoeken op deze site

Nieuwste artikelen